Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Kole

1)      Z zakresu logopedii ogólnej:

• Ankyloglosja – skrócenie wędzidełka podjęzykowego. Zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe może przyczynić się do:

- problemów ze ssaniem, a tym samym niemożnością przyjmowania pokarmu u noworodków i niemowląt;

- trudności w pionizacji języka, co wiąże się z nieprawidłową artykulacją głosek, głownie [sz, ż/rz, cz, dż] oraz [r];

- nieprawidłowej pozycji spoczynkowej języka – przy ankyloglosji język znajduje się na dnie jamy ustnej, a takie ułożenie języka nie stanowi „szkieletu” dla podniebienia. Podniebienie twarde może być wówczas podwyższone, tzw. „gotyckie”, mogą wystąpić wady zgryzu.

• Elizje – opuszczanie głoski/ głosek w wyrazie np. zamiast kura jest ura

• Fonacja – proces powstawania głosu w następstwie drgań więzadeł głosowych. Drgania strun głosowych wywołuje wydychane powietrze;
• Frenotomia – zabieg podcięcia wędzidełka podjęzykowego. Zabieg ten wykonuje chirurg szczękowy lub laryngolog.

• Metatezy – przestawienie głosek lub sylab w wyrazie np. zamiast samolot jest salomot;

• Mowa bierna – zasób słów, które dziecko rozumie.

• Mowa czynna – zasób słów, które dziecko używa w swoich wypowiedziach (werbalizuje je);

• Prawidłowy tor oddechowy – prawidłowe oddychanie odbywa się przez nos. Otwarta buzia u dziecka podczas snu czy zabawy świadczy o nieprawidłowości, czyli oddychaniu przez usta. Taki stan może być skutkiem infekcji dróg oddechowych, przerośniętych migdałków podniebiennych lub złego nawyku.                                                                                                                      

• Połykanie infantylne – dłużej utrzymujące się przełykanie typu niemowlęcego. Od ok. 3 roku życia powinno się pojawić połykanie typu dorosłego (język uniesiony do góry podczas fazy przełyku), a zakończyć połykanie typu niemowlęcego (wysuwanie języka między wały dziąsłowe). Jeśli utrzymuje się on dłużej, nazywamy go infantylnym.

• Słuch fonemowy – zdolność do różnicowania najmniejszych elementów składowych wyrazów. Zaburzony słuch fonemowy może przyczynić się do trudności w różnicowaniu wyrazów podobnych brzmieniowo np. koza-kosa, półka-bułka; zaburzeń artykulacyjnych oraz trudności w pisaniu i pisaniu.

• Słuch fonetyczny – zdolność do różnicowania różnych wymówień głoski np. [s] przedniojęzykowo-zębowe i [s] międzyzębowe; [r] dziąsłowe i [r] języczkowe.

 

2)      Z zakresu surdologopedii:

 

• Audiogram – zapis pomiaru badania audiometrycznego, który daje informację na temat stopnia oraz rodzaju niedosłuchu. 

• Badanie ABR –  bioelektryczna odpowiedź pnia mózgu na dźwięk; obiektywne badanie słuchu, które może być wykonywane już u małych dzieci (nie wymaga współpracy z osobą badaną). Ocenia nie tylko próg słyszenia ale także diagnozuje choroby np. nerwiaka nerwu słuchowego.

• Badanie audiometryczne – subiektywne badanie słuchu, które odbywa się we współpracy z osobą badaną. Badanie polega na wysyłaniu sygnałów dźwiękowych do ucha pacjenta. Zadaniem badanego jest zasygnalizowanie momentu usłyszenia dźwięku.

• Niedosłuch – ograniczenie funkcji słuchowych, powodujące trudności                        w odbieraniu i rozumieniu mowy. Wyróżniamy niedosłuch przewodzeniowy (występujący najczęściej przy chorobach ucha środkowego), odbiorczy (uszkodzenie zlokalizowane w uchu wewnętrznym) oraz mieszany.

• Otolaryngolog – lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, diagnozowaniem oraz leczeniem chorób uszu, gardła, krtani oraz nosa.

• Protetyk słuchu – specjalista zajmujący się doborem i ustawieniem aparatów słuchowych do stopnia oraz rodzaju niedosłuchu. Protetyk wykonuje również obiektywne (np. tympanometria) oraz subiektywne (audiometria tonalna) badania słuchu 

• Próg słyszenia -  wyrażony w dB; wyznaczany przez krzywą, która daje informację na jakim natężeniu badany zaczyna słyszeć dźwięki.

 

 

3)      Z zakresu neurologopedii:

 

• Afazja – zaburzenie mowy polegające na utracie umiejętności nadawania, rozumienia lub nadawania i rozumienia mowy, na skutek uszkodzenia ośrodków mowy w mózgu (np. wynik udaru, wypadku komunikacyjnego)

• Alalia- opóźnienie w przyswajaniu mowy u dzieci, które jest wynikiem uszkodzeń występujących w ośrodkowym układzie nerwowym. Uszkodzenia te wystąpiły przed 2 rokiem życia.                                                                                                                                                    

• Dysartria – zaburzenie mowy o charakterze artykulacyjno-fonacyjno-oddechowym.

• Oligofazja – zaburzenia mowy wynikające z niepełnosprawności intelektualnej.

• Opóźniony rozwój mowy – opóźnienie w nabywaniu mowy czynnej. Wyróżniamy:

- Swoisty opóźniony rozwój mowy (SORM), który jest tylko zakłóceniem              w rozwoju a deficyty szybko się wyrównują. Przyczyną jest brak dojrzałości układu nerwowego.

- Nieswoisty opóźniony rozwój mowy (NORM) – opóźnienie w rozwoju mowy jest wynikiem np. niedosłuchu, autyzmu, niepsełnosprawności intelektualnej etc.

- Opóźniony rozwój mowy z SLI –  tzw. specyficzne zaburzenia języka. Dotyczy dziecka, które pomimo dobrych wyników neurologicznych, audiologicznych, psychologicznych z trudem nabywa mowę. Na efekty terapii logopedycznej trzeba czekać długo.

 

4)      Z zakresu balbutologopedii:

 

• Balbutologopedia – dział logopedii zajmujący się niepłynnością mowy np. jąkaniem, giełkotem.

• Bradylalia – spowolnione tempo mowy

• Giełkot – mowa bezładna, szybkie, nienaturalne tempo mówienia, niepoprawna budowa zdań. Osoba z giełkotem często nie jest świadoma swojego problemu.

• Jąkanie – niepłynność mówienia przejawiająca się blokami, pauzami, przeciąganiem, powtarzaniem głosek oraz sylab

• Tachylalia – przyspieszone tempo mowy.

 

 

                                                                                       Opracowała 

                                                                   mgr Katarzyna Wdzięczna -  logopeda