Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Kole

Wraz z rozwojem cywilizacji obserwuje się u dzieci wzrost problemów ze wzrokiem.
W każdym przypadku zaobserwowania przez rodzica nieprawidłowości widzenia konieczna jest wizyta u lekarza specjalisty. Okulista poza stawianiem diagnozy jest też w stanie ocenić ewentualne zagrożenia genetyczne, takie jak wystąpienie jaskry wrodzonej, zwyrodnienia barwnikowego siatkówki czy dystrofii rogówki. Wielu chorobom oczu u dzieci nie jesteśmy w stanie zapobiec, możemy natomiast wpływać na środowisko, w którym przebywa dziecko, możemy modyfikować metody pracy z dzieckiem niewidomym i słabowidzącym.
Uczeń niewidomy to uczeń, który zupełnie nie widzi lub ostrość wzroku nie przekracza 1/20 (V < 0,05) normalnej ostrości widzenia przy zastosowaniu szkieł korekcyjnych lub gdy pole widzenia jest u niego nie większe niż 20 stopni.
Uczeń słabowidzący to uczeń, u którego ostrość widzenia po korekcie optycznej mieści się w granicach od 0,05 do 0,3 pełnej ostrości lub uczeń z ograniczeniami pola widzenia.
Przyczynami ograniczeń widzenia są wady, które mogą być korygowane szkłami oraz różnego rodzaju schorzenia, przy których nie ma możliwości korekcji poprzez szkła. Wśród wad wzroku wyróżniamy krótkowzroczność, nadwzroczność (dalekowzroczność) oraz astygmatyzm.
Czujność rodziców powinny wzbudzić następujące obserwacje:
- nieprawidłowy wygląd oczu:
o zezujące oczy kierujące się na zewnątrz lub do wewnątrz w dowolnej chwili, zwłaszcza kiedy dziecko jest zmęczone,
o zaczerwienione oczy lub powieki,
o oczy załzawione,
o wodniste oczy,
o zwierające się powieki,
o częste jęczmienie,
o zamącenie źrenic lub otwór w źrenicy,
o stale rozbiegane oczy,
o powieki oblepione zaschniętą wydzieliną,
- oznaki możliwych zaburzeń wzroku wynikające z zachowania:
o sztywność ciała przy czytaniu lub oglądaniu odległego przedmiotu,
o wysuwanie głowy do przodu lub odsuwanie jej do tyłu przy patrzeniu na odległe przedmioty,
o krótki czas koncentracji uwagi,
o odwracanie głowy celem używania tylko jednego oka,
o przechylanie głowy na jedną stronę,
o zbliżanie głowy do książki, zeszytu przy czytaniu lub pisaniu,
o marszczenie brwi przy czytaniu lub pisaniu,
o nadmierne mruganie,
o tendencja do tarcia oczu,
o zakrywanie lub zamykanie jednego oka,
o niechęć do czytania lub nieuwaga podczas czytania,
o ma słabą koordynację wzrokowo - ruchową, dziwnie niezręcznie wykonuje rozmaite czynności, takie jak rzucanie i łapanie piłki
o nadmierne zmęczenie po ukończeniu zadania wizualnego,
o pogarszanie się jakości czytania po dłuższym czasie,
- skargi związane z zaburzeniami wzroku:
o bóle głowy, zawroty głowy, nudności,
o pieczenie lub swędzenie oczu,
o zamazywanie się obrazu, podwójne widzenie.
Należy pamiętać, że jedynie wczesna i prawidłowa korekcja wady wzroku daje szansę na uzyskanie poprawy widzenia, natomiast zaniedbanie nieprawidłowości widzenia może prowadzić do pogłębiania się problemów ze wzrokiem, z brakiem możliwości powrotu do pełnej ostrości wzroku.
Dziecko słabowidzące w szkole może natrafiać na szereg różnych trudności. Często dzieci takie w trakcie czytania gubią miejsce w tekście, mylą podobne litery i wyrazy, opuszczają wyrazy lub ich części, opuszczają wiersze lub czytają je nie do końca, czytają wolno oraz słabo rozumieją przeczytany przez siebie tekst.
W przypadku kiedy u dziecka stwierdzono zaburzenia widzenia, wynikiem których niezbędne jest noszenie okularów korekcyjnych warto zwrócić uwagę na to czy dziecko ma odpowiednio dopasowane oprawy okularów, czy zauszniki nie są za luźne, czy oko patrzy dokładnie przez środek soczewki, czy dziecko prawidłowo zakłada i zdejmuje okulary - co jest bardzo istotne przy jak najdłuższym utrzymaniu wysokiej ich jakości oraz czy dziecko potrafi samodzielnie dbać o czystość okularów?
Obecnie na rynku dostępne jest coraz więcej różnego rodzaju pomocy dla osób niewidomych i słabowidzących. Wśród wszystkich dostępnych produktów najbardziej godne do polecenia dla dzieci są:
- pulpity do książek,
- lampy z regulowanym ramieniem,
- zeszyty o powiększonej liniaturze,
- program komputerowy powiększający z udźwiękowieniem – np. Magic Plus,
- program nauki pisania na klawiaturze komputera metodą dziesięciopalcową
bezwzrokową np. „Mistrz Klawiatury”.
Gdzie mogą szukać pomocy rodzice dzieci niewidomych i słabowidzących?:
- Poradnie okulistyczne dla dzieci
- Ośrodki wczesnej interwencji,
- Poradnie rehabilitacji wzroku,
- Poradnia Rehabilitacyjna Niewidomych i słabowidzących, os. Kosmonautów 110, Poznań, tel. 61 820 05 12,
- Fundacja na rzecz Osób Niewidomych Labrador-Pies Przewodnik ul. Żwirki 9A, 60-409 Poznań, Tel.: 61 843 54 42,
- Polski Związek Niewidomych, Okręg Wielkopolski KLUB RODZICÓW *** al. Niepodległości 29, 61-714 Poznań, Tel.: 61 847 46 16,
- Krajowe Duszpasterstwo Niewidomych, ul. Piwna 9/11, 00-265 Warszawa,
Tel.: 22 831 02 21,
- Duszpasterstwo Niewidomych Poznań, ul. Krysiewicza 7/8, 61-825 Poznań Dział Wczesnej Interwencji, ul. Brzozowa 75, Laski, 05-080 Izabelin, Tel.: 22 752 31 04,
- Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna dla Dzieci i Młodzieży ze Specjalnymi Potrzebami Edukacyjnymi, ul.28 Czerwca 296/298, 61-469 Poznań, Tel.: 61 832 33 87,
- Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 , Katedra i Klinika Okulistyki Oddział Okulistyki, ul. Długa 1/2, 61-848 Poznań, Tel.: 61 854 92 84,
- Centrum Medyczne św. Jerzego Okulistyka dziecięca, ul. Jasielska 14, 60-476 Poznań, Tel.: 61 844 2737
- Okulistyka Dziecięca i Dorosłych Danuta Burdajewicz, ul. Składowa 5, 61-888 Poznań, Tel.: 61 853 67 11
- Instytut "Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka", Klinika Okulistyki, ul. Dzieci Polskich 20, 04-730 Warszawa, Tel.: 22 815 73 55
- Emtron - sprzęt specjalistyczny, ul. Popularna 8, 02-486 Warszawa, Tel.: 22 863 55 55, 22 873 55 55,
- Altix - sprzęt specjalistyczny, ul. Lindego 4, 60-573 Poznań, Tel.: 61 646 51 10, 61 649 10 82,
- Harpo - sprzęt specjalistyczny, ul. 27 Grudnia 7, 61-737 Poznań, Tel.: 61 853 14 25,
61 853 14 19.
Na terenie Polski istnieją następujące szkoły dla dzieci niewidomych i słabowidzących:
- Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 1 im. Louisa Braille’a w Bydgoszczy,
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych we Wrocławiu,
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Młodzieży Niewidomej i Słabowidzącej w Chorzowie,
- Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy dla Dzieci Słabowidzących i Niewidomych w Dąbrowie Górniczej,
- Ośrodek Szkolno - Wychowawczy dla Dzieci i Młodzieży Słabowidzącej w Lublinie,
- Ośrodek Szkolno - Wychowawczy dla Dzieci Słabowidzących i Niewidomych w Łodzi,
- Ośrodek Szkolno - Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych w Owińskach,
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących w Radomiu,
- Ośrodek Szkolno - Wychowawczy dla Dzieci Słabowidzących im. dr Zofii Galewskiej w Zespół Ośrodków dla Dzieci i Młodzieży Niewidomej i Słabowidzącej ze Sprzężonymi Niepełnosprawnościami w Warszawie Warszawie,
- Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy Dzieci Niewidomych im. Marii Grzegorzewskiej we Wrocławiu,
- Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych i Niedowidzących w Krakowie,
- Ośrodek Szkolno - Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych im. Róży Czackiej w Laskach,
- Szkoła Podstawowa Specjalna dla Dzieci Niewidomych w Rabce - Zdroju Filia OSW w Laskach.

Opracowała mgr Aneta Szabelska
psycholog tyflopedagogiki