Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Kole
Jak pomóc dziecku w walce ze stresem?
Każdy zdrowo funkcjonujący człowiek pragnie doświadczać w swoim życiu przyjemnych stanów emocjonalnych. Podejmuje się więc różnych działań, które mają na celu utrzymanie bądź spotęgowanie pozytywnych doznań. Kiedy pojawia się czynnik wywołujący stres organizm człowieka przygotowuje się do walki z nim lub do ucieczki. Zmienia się szybkość przepływu krwi i jej ciśnienie, serce bije szybciej, pojawia się napięcie mięśni i wzmożone pocenie się. Takie reakcje pomogły przetrwać człowiekowi pierwotnemu. Współcześni też reagujemy w ten sposób. Jeśli nie potrafimy pozbyć się nagromadzonej energii i strachu, żyjemy w ciągłym napięciu i poddenerwowaniu.
Rozmaite sposoby radzenia sobie ze stresem określamy mianem strategii radzenia sobie ze stresem. Człowiek przez całe życie dokonuje weryfikacji tych strategii.
Jak lepiej radzić sobie ze stresem:
- należy wzmacniać samoocenę - jeśli np. dziecko ma zaniżoną samoocenę, to nawet jeśli bardzo dobrze przygotuje się do odpowiedzi może ponieść porażkę z powodu niskiej samooceny („nie poradzę sobie, jestem słaby”);
- należy stawiać czoła sytuacjom trudnym, ponieważ w miarę wzrostu liczby doświadczeń pozytywnych (sukcesów) nasze ocena własnych możliwości wypada coraz lepiej i sytuacja coraz mniej nas stresuje;
- dostrzeganie sukcesów, czyli przypominanie sobie (lub dziecku) konkretnych momentów, w których udało nam się z pozytywnym skutkiem poradzić sobie z problemem pozwala wpłynąć pozytywnie na samoocenę i zmniejszyć stres;
- należy dobrze przygotować się do podjęcia określonego trudnego zadania (zdobyć odpowiednią wiedzę), np. sprawdzianu, odpowiedzi, operacji, która nas czeka, lot samolotem, itp. Jeśli jesteśmy dobrze przygotowani, to mamy przekonanie, że możemy sobie poradzić w sytuacji subiektywnie dla nas trudnej, poszukujemy informacji o zdarzeniu;
- odwracamy uwagę od stresu poprzez żart, lekceważenie, pomniejszanie znaczenia stresu;
- ćwiczymy pozytywne myślenie („uda mi się, powiedzie się”), a więc pracujemy nad własnymi myślami dotyczącymi konkretnych, stresujących nas sytuacji;
- stosujemy relaksację, wizualizację, oddychanie - wprowadzamy umysł i ciało w stan odprężenia, rozładowujemy napięcie emocjonalne;
- dostarczamy sobie codziennie drobne przyjemności i radości - spacer po parku, odpoczynek, aerobik, ulubiony film, gorąca kąpiel, spotkanie z przyjaciółmi czy rodziną. Dbamy o siebie w ten sposób szczególnie narażeni na działanie stresu, naukowcy uważają, że przyjemności życiowe naprawdę działają prozdrowotnie i chronią nas przed stresem;
- uczymy się prosić ludzi o pomoc i wsparcie - być może od najbliższej rodziny w sytuacji trudnej.
Jak pomóc dziecku w walce ze stresem?
- Rozmawiać z dzieckiem na temat jego problemu, nie bagatelizować słowami „przecież to nic takiego”.
- Aktywnie słuchać i nie od razu udzielać gotowych rad typu- „Powinieneś iść tam i tam”. Być może dziecko samo będzie w stanie znaleźć rozwiązanie problemu, najwięcej zaś pomoże mu nasza obecność i wsparcie.
- Wsparcie emocjonalne - czyli wysłuchiwanie, zrozumienie i wyraźne sygnalizowanie naszej wiary w sukces w poradzeniu sobie w poradzeniu sobie przez naszeze stresem.
- Stawianie dziecku sensownych (możliwych) do osiągnięcia celów w życiu (zarówno dziecka niepełnosprawnego, jak i zdrowego). Nie ponad siły dziecka.
- Przypominanie dziecku sukcesów „pamiętasz, jak ze sprawdzianu dostałeś 5?”
Stresu nie da się i nie powinno zupełnie zlikwidować. W optymalnej dawce pomaga on wyostrzyć uwagę, zwiększyć wiarę w siebie, zwiększyć refleks, a także bardziej zaangażować i zainteresować się realizacją wykonywanych zadań.
Opracowała:
Elżbieta Sędziak
psycholog