Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Kole

Pozytywny start szkolny dziecka jest pierwszym poważniejszym sprawdzianem dla rodziców i potwierdzeniem czy ich działanie wychowawcze prawidłowo owocuje.

Proces systematycznego kształcenia rozpoczyna się w szkole, ale jego pomyślny przebieg, jego powodzenie zależy od stanu w jakim dziecko 6- 7 letnie do niego przystępuje, zależy od gotowości dziecka do podjęcia nauki i dojrzałości szkolnej. Dobry start jest niezwykle ważny. Ma on poważny wpływ na stosunek dziecka do nauki, na jego nastawienie, na motywację uczenia się – pozytywną lub negatywną.

Pierwsze kroki w szkole stawiane z trudem, nieudane mogą zniechęcić dziecko, mogą wytworzyć u niego przekonanie, że to, czego wymagają nauczyciele, a pośrednio także rodzice, przerasta jego możliwości, że jest ponad jego siły, że wiążę się z pasmem nieustających przykrości i porażek. Przekonanie takie może towarzyszyć dziecku przez cały przebieg edukacji szkolnej, wpływając ujemnie na jego stosunek do otoczenia i samego siebie.

Start dzieci do nauki szkolnej jest nierówny. Dzieci przychodzą do szkoły nie jednakowo przygotowane do podjęcia nauki. Dzieci, które dzięki dobremu startowi, pomyślnemu początkowi od pierwszej klasy dobrze adaptują się w szkole, lubią ją i są nieszczęśliwe, gdy muszą opuścić lekcje. O ich pozytywnym stosunku do nauki decyduje wiele czynników. Jeśli matka, ojciec i najbliższe otoczenie dziecka pragną uchronić je od niepowodzeń szkolnych, i chcą aby proces jego uczenia się przebiegał pomyślnie, by był źródłem radości i dla samego dziecka i dla tych , którzy je kochają, o przygotowaniu do podjęcia obowiązków szkolnych musza pomyśleć nie w wieku 7 ani 6 lat, ale dużo wcześniej. Rzeczywiste przygotowanie do szkoły składa się z następujących etapów:

a)      długofalowego, obejmującego cały wiek przedszkolny

b)      bezpośredniego, dokonującego się w ostatnim roku przed rozpoczęciem nauki, a szczególnie nasilonego w miesiącach poprzedzających przekroczenie progu szkolnego.

Etap pierwszy polega zasadniczo na trosce o prawidłowy, harmonijny, wszechstronny rozwój psychofizyczny, zapewnieniu dziecku jak najlepszych warunków życia sprzyjających temu rozwojowi, na właściwym oddziaływaniu wychowawczym.

Fakt pójścia do szkoły to zwykle dla dziecka wielkie przeżycie. W wieku 7 lat zachodzą bardzo istotne ilościowe i jakościowe w całym rozwoju fizycznym i psychicznym dziecka. W naszym systemie szkolnym i przy naszej strukturze programowej zmiany te łączą się z faktem rozpoczęcia nauki. Dziecko osiąga wtedy dojrzałość szkolną.

 

- Co to znaczy, że dziecko jest dojrzałe do rozpoczęcia nauki?

 

Osiągnięcie przez dziecko wzajemnej zgodności niżej wymienionych poziomów daje możliwość sprostania różnym wymaganiom szkoły i dopiero wówczas możemy mówić o dojrzałości szkolnej.

 

Powinno to być zrównoważenie ogólnych psychofizycznych możliwości dziecka z zadaniami stawianymi przez szkołę.

 

 

ZAKRES DOJRZAŁOŚCI	CHARAKTERYSTYKA DOJRZAŁOŚCI
Dojrzałość fizyczna i zdrowotna	- Dziecko jest zdrowe i ogólnie sprawne ruchowo, jest odporne na zmęczenie i choroby, zdolne do większego wysiłku, mniej choruje, ma dobre samopoczucie, jest aktywne i pogodne. - Dziecko nie męczy się nadmiernie siedzeniem w ławce, wykonywaniem prac manualnych itp. - Posiada dobrą sprawność ruchową, manualną i nie zaburzoną koordynację wzrokowo- ruchową. - Ma odpowiednią siłę rąk, palców, która pomaga nie tylko w zabawach i ćwiczeniach gimnastycznych, ale również przy pisaniu, rysowaniu, wycinaniu, lepieniu, spełnianiu obowiązków dyżurnego. - Dziecko jest zrównoważone emocjonalnie, ma adekwatny stosunek do trudności i problemów szkolnych.
Dojrzałość emocjonalna	- Przeżywa i potrafi wyrazić uczucia wdzięczności, przyjaźni, życzliwości, odczuwa więź uczuciową ze swoją klasą i nauczycielem, jest ambitne, wrażliwe na pochwały i nagany. - Cechuje je stan równowagi nerwowej umożliwiający opanowanie reakcji emocjonalnych. - Dziecko jest w znacznym stopniu samodzielne.
Dojrzałość społeczna	- Chętnie nawiązuje kontakty z nauczycielem i kolegami. Potrafi podporządkować się niezbędnym wymaganiom dyscypliny, współdziałać z kolegami w nauce, zabawie i pracy. - Przeżywa wspólnie radość z osiągnięć klasy i poszczególnych uczniów. - Wykonuje zadania na rzecz grupy, dba o porządek w klasie, jest obowiązkowe, wytrwałe i wrażliwe na opinie nauczyciela. - Dziecko potrafi ocenić postępowanie swoje i kolegów, i odpowiednio reagować na nie. - Dziecko ma odpowiedni zasób wiedzy o środowisku w którym żyje, o rodzicach i ich pracy. - Orientuje się w swoim otoczeniu, zna swój adres zamieszkania, potrafi opowiedzieć przeczytaną przez dorosłego baśń, prowadzić rozmowę na temat ulubionych bohaterów książek i filmów. - Jest aktywne poznawczo, chce się uczyć.
Dojrzałość umysłowa	- Interesuje się czytaniem i pisaniem, rozporządza zasobem doświadczeń i wyobrażeń będących podstawą do rozwoju pojęć. - Potrafi uważnie i ze zrozumieniem słuchać tego, co mówi nauczyciel. - Rozumie polecenia nauczyciela, posiada umiejętność swobodnego i zrozumiałego dla otoczenia wypowiadania się, opowiadania, wyrażania życzeń, pytań, własnych poglądów, wniosków i ocen. - Wypowiada się całymi zdaniami poprawnie gramatycznie. - Dziecko ma rozwinięty słuch fonematyczny, umie dokonać analizy i syntezy wzrokowej i słuchowej niezbędnej w procesie różnicowania kształtów, dźwięków, ich odpoznawania, porównywania i odtwarzania.
Dojrzałość do czytania	- Dokonuje analizy i syntezy dźwiękowej wyrazów o prostej budowie fonetycznej zgodnie z zapisem, wyodrębnia głoski w nagłosie, wygłosie i w środku wyrazu, przelicza i określa ich kolejność. - Kojarzy głoski z odpowiednimi literami, tworzy za pomocą alfabetu ruchomego i odczytuje odpowiednio dobrane wyrazy z 22 liter drukowanych wielkich i małych, czyta teksty w powiązaniu z oglądaniem ilustracji. - Rozumie znaczenie wyrazów jako graficznych odpowiedników słów. - Posiada orientację przestrzenną, która umożliwia mu rozpoznawanie i odtwarzanie kierunków, położenia i proporcji wymiarów odwzorowanych form graficznych.
Dojrzałość do pisania	- Ma pamięć ruchową, czyli umiejętność przetwarzania obrazu graficznego na obraz ruch i odwrotnie. Umiejętność kontrolowania wzrokiem własnych ruchów pozwala mu świadomie nimi kierować. - Potrafi kreślić elementy literopodobne na kartce z bloku rysunkowego oraz liniaturze zeszytu. - Sprawnie posługuje się ołówkiem, kredką, potrafi określić, co narysowało. - W rysunku dziecka można rozpoznać rzeczywiste przedmioty. - Dziecko umie się skupić podczas zabawy, rysowania.
Dojrzałość do uczenia się matematyki	- Dziecko rozumie i potrafi określić stosunki przestrzenne, czasowe i ilościowe w praktycznym działaniu. Poprawnie posługuje się określeniami: nad, pod, za, przy, obok, na prawo, na lewo, daleko, blisko, wysoko, nisko. Wyodrębnia i porównuje cechy wielkościowe określonych przedmiotów: figur geometrycznych - prostokąt, koło, kwadrat, trójkąt;  zbiorów - klasyfikowanie przedmiotów według wielkości, kształtu, barwy, przeznaczenia; liczebników - posługiwanie się liczebnikami głównymi i porządkowymi;  czasu - znajomość dni tygodnia, miesięcy i pór roku. - Umie liczyć ze zrozumieniem przedmioty od 1 do 10 lub 20. Umie na konkretach dodawać i odejmować w zakresie 10.

 

Podsumowując rozważania na temat przygotowania dziecka do szkoły, należy wspomnieć, że osiągnięcie dojrzałości szkolnej jest momentem równowagi miedzy wymaganiami szkoły, a możliwościami dziecka. Niezmiernie ważne jest więc, aby zarówno rodzice, jak i opiekunowie dziecka zwracali uwagę na wszelkie braki i deficyty rozwojowe w miarę wcześniej, a szkoły i samorządy lokalne stwarzały możliwości do korygowania tych niedociągnięć. Ważne jest też, by dla dobra uczniów, szczególnie tych najmniejszych w placówkach oświatowych odbywały się zajęcia specjalistyczne z zakresu terapii pedagogicznej, logopedii i socjoterapii.

 

 

 

PAMIĘTAJMY:

 

1. Aby zapewnić dziecku dobry start w szkole należy przygotować mu:

- stałe miejsce do pracy i odrabiania lekcji;

- miejsce na ksiązki i przybory.

 2. Przygotować same dziecko- zadbać o to, by cieszyło się, że idzie do szkoły

 3. Dla prawidłowego rozwoju dziecka konieczne są:

 - ład, spokój i pogodna atmosfera w domu;

 - utrzymanie uczuciowego kontaktu z dzieckiem;

 - możliwość zabawy z rówieśnikami;

 - stały udział dziecka w drobnych pracach domowych;

 4. Gdy dziecko zacznie uczęszczać do szkoły należy:

 - rozmawiać z nim o tym co było w szkole;

 - przeglądać zeszyty i prace szkolne;

 - nie należy krzyczeć jak czegoś nie umie, ale należy zastanowić się nad tym, jak

 mu pomóc.

 5. Nasze dziecko mimo, że jest uczniem jest nadal małym dzieckiem co oznacza, że nie możemy wymagać od niego zbyt dużo, należy dać mu czas zarówno na naukę jak i na zabawę.

 6. Nie wyręczajmy naszej pociechy całkowicie w pakowaniu tornistra i odrabianiu lekcji.

7. Każde dziecko jest różne, nie porównujmy więc go z innymi.

 

Literatura:

 

1.        B. Okoń – „ Dojrzałość szkolna, czy dojrzałość szkoły - dylematy progu szkolnego”, Edukacja 1999r. nr 1 .

2.        J. Szuler – „ Kiedy dziecko osiąga dojrzałość szkolną?”, Nowa Szkoła 1979r. nr3.

3.        E. Waszkiewicz – „Stymulacja psychomotorycznego rozwoju dzieci 6-8 letnich”, WSiP, W-wa, 1991r.

4.        E. Gruszczyk – Kolczyńska – „Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki”, WSiP , W-wa 1997r.

5.        B. Sawa – „Jeżeli dziecko źle czyta i pisze”, WSiP, W-wa 1997r.

 

Opracowanie :

 mgr Katarzyna Kokocińska i mgr Agata Połatyńska