Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Kole
Kiedy dziecko powinno wymawiać prawidłowo głoskę "r"
Normalnie rozwijające się, zdrowe dziecko opanowuje technikę mówienia około piątego roku życia i w tym wieku powinno poprawnie wymawiać wszystkie głoski. Głoska „r” jest jednym z trudniejszych dźwięków pod względem artykulacyjnym. Artykulacja „r” polega na szybkich uderzeniach czubka języka o górne dziąsła. W zasobie dźwiękowym mowy dziecka pojawia się dość późno (w większości przypadków około piątego roku życia). Niektóre dzieci opanowują wymowę „r” już wtrzecimrokużycia, ale duży odsetek dzieci ma z tym kłopot jeszcze w wieku szkolnym.
We wcześniejszych okresach rozwoju mowy, zanim dziecko zacznie wymawiać „r”, może posługiwać się substytutami w postaci: „j” lub „l” (np. „jowej” lub „lowel”zamiast „rower” .Są to naturalne rozwojowe zastępstwa, które w efekcie końcowym na ogół doprowadzają do wykształcenia się prawidłowego brzmienia głoski „r”. Dlategonie należy nakłaniać dziecka do realizacji dźwięku wibrującego „r” poprzez wydłużanie go w wyrazach. Dziecko nie powinno ćwiczyć wyrazów z głoską „r” jeżeli jeszcze nie potrafi wymówić poprawnie tego dźwięku. Takie metody mogą przynieść niepożądane skutki jeżeli aparat mowy nie jest jeszcze przygotowany do wymówienia „r”. Dziecko chcąc wytworzyć wibrację, uaktywnia np. zakończenie podniebienia miękkiego czy wargi i tworzy dźwięk zdeformowany. Deformacja dźwięku powinna niepokoić, bowiem jest wadą wymowy i wymaga korekty możliwie jak najwcześniej. Natomiast zastępowanie głoski „r” łatwiejszą głoską „l” do czwartego roku życia jest jeszczeprawidłowością. Ale jeżeli dziecko skończyło już pięć lat i nadal nie potrafi wymówić tego trudnego dźwięku należy zasięgnąć porady logopedy.
Nieprawidłowa wymowa tej głoski pojawia się często. Na ogół przyczyną wadliwej realizacji głoski „r” jest niedostateczna sprawność ruchowa czubka języka czy nieprawidłowości w budowie anatomicznej (np. język zbyt duży, gruby, a także krótkie wędzidełko podjęzykowe). Wywołanie artykulacji zgodnej z normą języka polskiego wymaga wiedzy i umiejętności logopedy, zaangażowania dziecka w ćwiczenia, a także systematycznej pracy rodziców z dzieckiem w domu.
Przysłuchujmy się więc wymowie naszych dzieci i wątpliwości wyjaśniajmy w porozumieniu z logopedą. Im wcześniej zauważymy nieprawidłowości w mówieniu i rozpoczniemy ich korektę, to efekty pracy pojawią się szybciej.
OPRACOWAŁA
mgr Danuta Szafrańska
logopeda