Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Kole

Nieśmiałość u dzieci – jak uczyć dziecko pewności siebie?

  Co to jest nieśmiałość?

Nieśmiałość jest rodzajem zaburzenia, które ujawnia się w sytuacjach społecznych, zwłaszcza tam, gdzie dochodzi do oceny umiejętności człowieka.

Do symptomów nieśmiałości zalicza się, m.in. trudności mowy (napięcie wiązadeł głosowych, słaby głos, sztywność mięśni twarzy, które utrudniają artykulację), niezręczność ruchów (sztywność), trudności w chodzeniu, drżenie palców, wrażenie zmęczenia, ograniczenie działania zmysłów, zakłócenie naczyniowe (czerwienienie się twarzy, lub bladość twarzy), zakłócenia wydzielnicze (pocenie się skóry, suchość w gardle).

Skąd się bierze?

Badacze twierdzą, iż osoby nieśmiałe, to te które nie przyswoiły sobie umiejętności społecznych ułatwiających kontakty z innymi ludźmi. Ponadto negatywne wcześniejsze doświadczenia z ludźmi, przewidywanie negatywnego wyniku własnego działania i wywołany z tego powodu silny lęk o to, jak się wypadnie, wpływa również negatywnie na działanie tych osób.

Na nieśmiałość dzieci ma także wpływ nieśmiałość rodziców, zwłaszcza matki. Dziecko przebywając z rodzicami, może przejmować ich zachowania poprzez mechanizmy naśladowania, identyfikacji z rodzicem. Z badań wynika, że 75% badanej młodzieży ma rodziców również cechujących się nieśmiałością. Zdaniem badaczy istnieją dwa rodzaje nieprawidłowych środowisk przyczyniających się do nieśmiałości dzieci – rodzina nadmiernie opiekuńcza oraz rodzina, w której nie okazuje się dzieciom wystarczającego zainteresowania emocjonalnego ze strony rodziców. Podłożem różnych problemów dziecięcych, np. moczenia mimowolnego, zaburzenia snu, utraty apetytu, także nieśmiałości, jest lęk. Lęk jest uczuciem bardzo przykrym, ponieważ wywołuje napięcie, niepokój, bezradność i zagrożenie. Nic więc dziwnego, że każdy chce uniknąć przeżywania lęku.

 Wpływ nieśmiałości na funkcjonowanie dziecka.

Nieśmiałość może wpływać nie tylko na rozwój poznawczy dziecka (koncentrując się na własnych przeżyciach, nie koduje informacji, które do niego docierają, a w sytuacji egzekwowania wiedzy pojawia się "pustka w głowie"), ale także na sferę społeczno-emocjonalną.  W tym zakresie nieśmiałość utrudnia nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów międzyludzkich, przez co dzieci tracą wiele okazji do poczucia się potrzebnymi, lubianymi i kochanymi.

 Jak wspierać nieśmiałe dziecko?

1.                  Humor pozwala oswoić to, czego się boimy – dlatego wspólnie z dzieckiem oswajaj sytuację ekspozycji społecznej, wskazuj na poprzednie pozytywne doświadczenia dziecka, przypominaj mu o nich,

2.                  Dawaj dobry przykład. Daj dziecku wiele okazji do obserwowania ciebie w kontaktach z ludźmi. Możecie również razem odgrywać scenariusze zachowań – nauczy je to, co należy mówić w danych sytuacjach,

3.                  Staraj się wspierać swoje dziecko, mimo wszystko zachęcaj do nabierania doświadczeń społecznych, chwal i zauważaj osiągnięcia – pamiętaj jednak o zasadzie małych kroków i o tym, by na siłę nie przełamywać  dziecka, bo to może dać odwrotny efekt (wzmoży niechęć, nieśmiałość i bunt dziecka, np. "no powiedz cioci wierszyk"),

4.                  Stawiaj sobie i swojemu dziecku realistyczne oczekiwania -  jeśli twój dwulatek nie jest jeszcze gotowy, aby pójść na przyjęcie urodzinowe, zmuszanie go spotęguje jego strach przed wszystkimi wydarzeniami towarzyskimi. Pamiętaj dzieci pokonują nieśmiałość w miarę jak zdobywają doświadczenie w kontaktach z innymi,

5.                  Daj dziecku oswoić się z nową sytuacją -  nie ponaglaj, jeśli np. chowa się za tobą, musi poczuć się bezpiecznie, w końcu samo wyjdzie,

6.                  Pamiętaj – liczba pozytywnych doświadczeń wpłynie na wzrost pewności siebie u dziecka i zminimalizuje jego  nieśmiałość,

7.                  Ważne jest stymulowanie większej aktywności i samodzielności dziecka, nie wyręczanie go we wszystkim,

8.                  W żadnym wypadku nie ośmieszaj dziecka, nie mów  "o jaki ty jesteś nieśmiały", nie porównuj z innymi ("Ania tak ładnie powiedziała wierszyk"), nie przepraszaj rodziny za nieśmiałość dziecka!- przykleisz mu etykietę i sprawisz, że będzie samo porównywało się z innymi,

9.                  Zaakceptuj nieśmiałość swojego dziecka. Dzieci rodzą się z różnymi temperamentami- jedne są bardzo otwarte i kontaktowe, inne zaś ostrożne i skryte. Zamiast dawać dziecku do zrozumienia, że coś jest z nim nie tak, bo nie zachowuje się zgodnie z twoimi oczekiwaniami, zaakceptuj nieśmiałość jako integralną część jego charakteru,

10.             Osoby nieśmiałe są wrażliwe na potrzeby innych, stawiają sobie wysokie wymagania, dlatego odrobina nieśmiałości jest  potrzebna w życiu, jeśli jednak sytuacja twego wymaga ponieważ nieśmiałość zaburza dziecku codzienne funkcjonowanie – udaj się do specjalisty,

11.              Pamiętaj z niektórych lęków wyrastamy, niektóre się rozmywają, a do niektórych dorastamy. Nie wszystkie osoby nieśmiałe w dzieciństwie są również nieśmiałe w dorosłym życiu ! Nieśmiałość też się do czegoś przydaje -

opracowała Elżbieta Sędziak – psycholog

Literatura:

"Wspomaganie rozwoju dzieci nieśmiałych poprzez wizualizację i inne techniki arteterapii" Joanna Gładyszewska – Cyculko

" Uczucia, co to takiego" Oscar Brenifier

" Moje dziecko " cz. II Dorota Zawadzka

"Zaburzenia życia uczuciowego problemem rodziny. Jak pomóc dziecku " Anna Kozłowska

"Zaczarowane bajki, które leczą" Anna Kozłowska

"Garść radości, szczypta złości" Wojciech Kołyszko

"Dyscyplina bez krzyku i bicia" Jerry Wyckoff, Barbata C.Unell